Antrenör Kime Denir?

Antrenör Kime Denir, Bir Antrenörde Olması Gereken Kişilik ve Diğer Özellikler Nelerdir?

Engelsizbasket’in değerli takipçileri bu haftaki yazımızı; Ülkemizde TS Basketbolun gelişimine çok önemli katkıları olmuş, camiamızın çok değerli duayen isimlerinden Ercüment YILDIR hocamızın talebi üzerine; Antrenör Kime Denir, Bir Antrenörde Olması Gereken Kişilik ve Diğer Özellikler Nelerdir? sorularına ayırdık.

Antrenör Kime denir? sorusuna cevap vermek için öncelikle Antrenman Nedir? sorusunun cevaplanması gerekir. Antrenman birçok bilim insanı tarafından çeşitli şekillerde tanımlanmıştır. Yapılan tanımlarda sportif performansın yükseltilmesini ve en üst seviyeye çekilmesini amaçlayan eğitim süreci ya da sistemli yüklenmeler üzerinde durulmuştur. Tüm bunların gerçekleştirilmesi içinde bir organizasyon ve organizatörün olması gerekir. Bu organizasyonu yönetecek kişilerde Antrenörlerdir.

Antrenör; Genel ya da ilgili spor dalına özgü bir biçimde, spor etkinliklerini ve antrenmanlarını yaptırarak; sporcuyu teknik, taktik, kondisyon, psikolojik, sosyolojik ve zihinsel açıdan amacına uygun şekilde basamaklı olarak üst düzey verimliliğe ulaştıran eğitici kişidir.

Antrenör; sporun temel taşı, eğitici, organizatör, etkili bir yönetici ve bir lider olarak tanımlayabiliriz. Bir Antrenörün tüm bunların yerine getirilebilmesi için öncelikle çok iyi eğitim almış, kendini sürekli geliştiren, araştırmacı, öz eleştiri yapabilen ve güçlü karaktere sahip olması gerekir.

Bir sporcunun başarısı sadece yeteneğine ve çalışma azmine bağlı değildir. Aynı zamanda iyi bir antrenörle çalışmak zorundadır. Aynı durum takımlar içinde geçerlidir. Bir takım çok iyi kadrolara sahip olması, başarılı olması için yeterli değildir. Mutlaka bir takımı bir arada tutacak, disipline edecek, bireysel ve takım performansını yükselterek iyi seviyelerde tutacak, karşılaşılan problemlerin üstesinden gelerek krizi yönetebilecek, bir lidere yani antrenöre ihtiyacı vardır.

Bir antrenörde olması gereken temel kişilik özelliklerini sıralayacak olursak;

1- Spor Bilgisi: Antrenör konusunda bilgi ve yeniliğe açık olmalıdır. Spor bilgisi, değişik çalışmaları izlemekle, konu hakkında geniş bir araştırma yapmakla ve sporun belirli alanlarında uzmanlaşmakla kazanılabilir.

2- İlgi düzeyi: Antrenör, sporcularına ayrım yapmadan yeterli ilgiyi gösterebilmelidir. Bu ilgi gerekirse sporcunun özel yaşantısında da sürmelidir. Antrenör bu ilgiyi aynı şekilde mesleğine de göstermeli, sürekli olarak ilerlemeye ve yeni gelişmeleri izlemeye çalışmalıdır.

3-Dürüstlük: Antrenör kendisine ve sporcularına karşı dürüst olmalıdır. Sporcularına gerekli performansı sergiledikleri taktirde haklarını elde edeceklerinin güvencesini davranışlarıyla verebilmelidir.

4- Ayırabilme Özelliği: Antrenör sporcularını yeteneklerine göre yetiştirmeli, ayrıntıları görebilmeli ve değerlendirebilmelidir.

5- Örnek Olma: Antrenör tutum ve davranışlarıyla sporcularına iyi örnek olmalıdır.

6- Olgunluk: Antrenör sporcularının kusurlarını ve zayıf yanlarını alay etmeden yerinde ve yapıcı şekilde düzeltme yoluna gitmeli, hoşgörülü olmalıdır.

7- Değişebilirlik: Antrenörün gerek dünya görüşü gerekse spor kültürü yeni bilgilere açık olmalıdır. Antrenör tekdüze olmamalı monotonluktan kurtulmalıdır. Alanındaki en son gelişmeleri her an takip edebilmelidir.

8- Zekâ: Bir antrenörün, IQ testinden yüksek bir oran tutturmasından çok, meraklı, yaratıcı fikirlere açık bir kişilikte olması gerekir. Spor zekâsı, bilgi ve tecrübenin birikmesinin sonunda gelişecektir.

9- İnatçı ve Israrlı Olmak: Antrenör karşılaştığı zorluklara, hüsranlara ve yenilgilere rağmen cesaretini kırmamalı başarıda ısrarlı olmalıdır. Bunların spor kariyerinde yaşanabilecek geçici bir deneyim olduğunun bilincinde olmalıdır.

10- Sabırlı Olmak: Başarılı bir antrenör, değişime açık olmayan bazı durumlarda sistemli bir yaklaşımla çalışmalıdır. Kişisel ya da grupsal gelişim uzun bir süre alabilir, hatta cesaret kırıcı bir yavaşlıkta da olabilir. Antrenör bunları bilmeli gerçek dışı, imkânsız beklentilerle hayal kırıklığına uğramaktan kaçınmalıdır.

11- Kendini Kontrol Edebilme: Antrenör özellikle müsabaka esnasında çok çabuk değişen durumlarda kendine hâkim olabilmelidir. Eğer antrenör stres altındaysa bunu sporculara taşır ve onların performansını olumsuz etkiler.

12- Organizasyon: İyi eğitilmiş bir antrenör, zaman yönetiminde etkin olmalı ve sporcuyu istenen amaçlar yönünde organize edebilmelidir. Antrenman ve müsabaka şartları önceden hazırlanmış ortamlara uygun olmalıdır. Etkili bir organizasyon, sporcunun maksimum katılımı ve gerekli araç-gereçlerin varlığı ve yeterliliği ile oluşur.

13- Mizah Duygusu: Antrenör, sporcuları ile şakalaşabilecek kadar iyi bir iletişime sahip ve insancıl olabilmelidir. Mizahi nitelikler zaman zaman sporcular için, antrenörün iyi ya da kötü olmasında belirleyici olabilir.

14- Dikkatli ve Çalışkan Olmak: Antrenör, çalışma koşullarının bütün ihtiyaç ve taleplerine cevap verebilmelidir. Çalışmaların nitelik ve nicelik olarak başarılı olabilmesi, sporcunun iyi bir performans gösterebilmesi, antrenörün işine gereken önemi ve dikkati vermesine bağlıdır.

Yukarıda belirtilen kişilik özelliklerine; Adil Olmak, Güçlü Kişilik, Gerçekçilik, Disiplin, Duygusal Güçlülük, Dışa Dönüklük (Sosyallik), Duygusal Güçlülük ve Analiz yapabilme yeteneği gibi özelliklerde eklenebilir.

Yıllardır bu camianın içerisindeyiz ve birçok antrenörle çalıştık burada kendimize sormamız gereken soru saydığımız bu özelliklere sahip kaç antrenör tanıyoruz? Bu sorunun cevabını duyar gibiyim ve sizlerle aynı fikirdeyim.

21 Yıllık sporculuk kariyerimde gerek Milli Takım gerekse kulüp takımlarında birçok antrenörle çalıştım ve hepsinde de çok farklı tarz ve özellikle gördüm ve 2 yıldır antrenörlük yapıyorum.

Antrenörlük gerçekten çok zor, stresli, sorumluluğu çok fazla olan ve bir o kadar da keyifli, saygı duyulacak bir meslek. Tabi ki işinizi doğru yaparsanız. Çok başarılı olup saygınlık da kazanabilirsiniz, başarısız olup tüm fatura size kesilebilir. Yani tam bir iki yüzü keskin bıçak.

Bu zamana kadarki tecrübelerime ve aldığım eğitime dayanarak bir antrenör; öncelikle iyi eğitim almış olmasının yanı sıra iyi bir de eğitici olmalıdır. Konusuna hâkim bildiklerini de iyi aktarabilen, oyuncularla diyalogu iyi olan, kendini ifade edebilen, söyledikleri ile yaptıkları arasında çelişki olmayan bir kişilikte olmalıdır.

Antrenör adil olmalıdır, oyuncularına aynı mesafede olarak hak edene gereken değeri vermelidir. Ayrıca Liderlik vasıfları olan saha içinde ağırlığını hissettiren oyuncu baktığında kendisinden güç alabilmelidir. Disiplini sert kurallar koymak yerine oyuncuların daha çok saygısını ve sevgisini kazanarak sağlama yoluna gitmelidir.

Yaptıklarıyla örnek olan kişilik, duruş ve karakteri ile oyuncularına ilham veren, sorunlarla başa çıkabilen, kriz anında takımı toparlayıp ayakta kalmasını sağlayan kişidir antrenör.

Peki bir antrenör için başarı nedir? Büyük bütçeli takımlar çalıştırarak Dünya çapında yıldız oyuncu transfer ederek kupalar kazanmak, şampiyonluklar yaşamak mıdır? Bir antrenör için başarı eldeki imkanları (sporcu, malzeme, zaman, salon, vb) en iyi şekilde değerlendirip belirlenen hedefler doğrultusunda maksimum sonuç alabilmektir.

Sizce 20 yıldır camianın içerisinde olup, hiç süper lig şampiyonluğu yaşamamış hatta ilk üçe dahi girememiş bir antrenör sizce başarılı mıdır? Evet başarılıdır hem de çok başarılıdır. Süper ligde mücadele edip, 3 büyük takımlarda oynayan bir oyuncunun yıllık aldığı ücretle tüm takımı ayakta tutuyor ve takımdaki 12 oyuncunun 10’unun kendi altyapısında yetiştirerek mücadele ediyorsa bu antrenör gerçekten çok başarılıdır.

Bu bahsettiğim antrenör sizlerin de yakından tanıdığı Taner ERTAY’dır. Kendisinden çok şeyler öğrendiğim ve hala öğrenecek çok şeyler olduğuna inandığım Taner hocamla ilgili yaşadığım antrenörlükle ilgili kısa bir anımı anlatmak isterim. Taner hocamı bir gün çok düşünceli gördüm ve sordum; hocam 4 maç üst üste kazandık neden bu kadar düşüncelisiniz diye sordum. Bana verdiği cevap; Selim kazanıyoruz ama maç içerisinde yeteri kadar rotasyon yapamıyorum diğer oyuncuları oyunun içine katamıyorum, kazanırken diğer oyuncuları kaybediyorum bunun farkındayım bunun için düşünceliyim. Bir antrenör için bazen sadece kazanmak, galip gelmek yeterli olmuyor, kazanırken tüm takımı işin içine katmak da gerekiyor.

Tanıdığım bu tür örnek verebileceğim birkaç çok değerli antrenörlerimiz var hepsi de benim gözümde başarılı antrenörlerdir. Benim için başarı; yeni oyuncular yetiştirerek üretebilmek, kısıtlı imkanlarla devam edebilmek, takımı bir arada tutabilmek ve inandığın değer yargılarını çiğnemeden yoluna devam edebilmektir.

Antrenör ile ilgili söylenecek çok şeyler var ama ben son olarak; kendini iyi yetiştirmiş bir eğitici, konusuna hâkim, bilgi ve birikimini iyi aktarabilen, yenilikleri takip eden ve kendini sürekli geliştiren, kriz anında çözüm üreten, adaletli, yol gösterici ve her zaman BEN değil BİZ diyen bir liderdir.

Sağlıcakla ve sporla kalın.